Stalak za dekoraciju stola, M&Co, oko 1900.

EKSPONAT MESECA APRILA I 2016.

Istorijat

Stalak za dekoraciju stola nalazi se u kolekciji Narodnog muzeju u Zrenjaninu još od početka 60-ih godina XX veka. U to vreme data mu je pogrešna funkcionalna atribucija, pa je zaveden kao svećnjak. Sa takvom atribucijom se u više navrata našao na privremenim i stalnim postavkama. U skorije vreme predmet je prenamenjen i uklopljen sa staklenom trubom sa kojom je nekada najverovatnije činio celinu. Danas se stalak može videti na stalnoj muzejskoj postavci, i izložen je u salonu plemenitih Jagodića.

Karakteristike i opis

Stalak ima četiri plitke noge i kružno profilisan postament iz koga izlazi centralni i dva sporedna kraka. U centralni krak ulazi staklena truba (ukrašena mat-šlifom) za dekoraciju cvećem, dok su dva sporedna bila namenjena činijicama za grickalice i sl. Činijice po svemu sudeći nisu sačuvane. Površina stalka je prekrivena neobaroknim i neorokoko ornamentima. Sačinjen je od mesinga i naknadno posrebren, a od tehnika je primenjivano presovanje, livenje, ažuriranje i dr. U srpskom jeziku nema adekvatnog naziva za ovakav tip predmeta, dok se na nemačkom govornom području koristi naziv – Tafelaufsätze.

Proizvođač i datiranje

Na postamentu sa gornje strane utisnuta je punza sa logotipom proizvođača – M&Co. U pitanju je verovatno bečka manufaktura pod nazivom Majster & kompanija. Stalak je urađen u maniru poznog istoricizma, u kombinaciji različitih stilova i elemenata, pa ga zbog toga datiramo u vreme oko 1900. godine.

D.V.