Nakon iskrenog izvinjenja od strane Saše Mladenovića koji je koristio delova mog teksta da bi napisao članak "Prepodobni Rafailo Banatski u Gradnoj ulici" na portalu Pravoslavie, odlučio sam da preoblikujem moj post koji je oštro kritikovao taj čin. Saša i ja smo sačinili truli kompromis (jer je vreme teško vratiti unazad), po kome bi ja u neku ruku bio koautor njegovog teksta. Nažalost ja se i dalje ne slažem sa brojnim navodima u tom tekstu i zbog toga sam u obavezi da se ogradim od njih.
Kako ne bih pojedinačno nabrajao i pojašnjavao sve greške koje se nalaze u tekstu Saše Mladenovića pokušaću da ih sublimiram u jedan problem koji duboko zadire odnose srpskog društva i pravoslavne crkve.
Nakon Drugog svetskog rata dolazi do određenog razjedinjenja Srpske pravoslavne crkve sa umetničkim tokovima. On dolazi kao posledica promene društvenog sistema, ali i niza drugih okolnosti. Padom komunizma do novog susreta nije došlo, nego je jaz čini se nikad veći. Za krugove bliske crkvi postala je prihvatljiva samo ona umetnost koja ima reminiscenciju na srednji vek. Naravno ovo je opšti utisak i možemo navesti brojne primere koji stoje nasuprom ovom stavu.
Sa stanovišta "samo je srednjovekovno nasleđe ispravno" Saša Mladenović piše svoj tekst. Pa tako daje pretpostavku da je prvobitna crkva u Gradnulici bila u obliku ravnokrakog grčkog krsta, iako postoji sačuvan tekst iz sredine XVIII veka koji opisuje prethodnu crkvu u obliku izduženog broda. U stavovima Saše Mladenovića takođe se oseća i negiranje baroknog nasleđa, koje povezuje sa unijaćenjem kao negativnim primerom, ali ne i sa brojnim pozitivnim koji su srpsku crkvu očuvali do danas. Zbog toga toplo preporučujem, ne samo Saši Mladenoviću, nego i drugim skepticima knjige kao što su "Barok kod Srba" akademika Dejana Medakovića ili pak knjigu mog omiljenog profesora Miroslava Timotijevića "Srpsko barokno slikarstvo". Sa barokom srpsko društvo je ušlo u tokove moderne civilizacije i to je činjenica, a pritom crkvena praksa (liturgija i sl) nije pretrpela gotovo nikakve promene. Zbog toga se ja pitam zbog čega potreba za negiranjem takvog nasleđa.
Sa negiranjem baroknog nasleđa dobili smo kako sam Saša kaže "vizantijski stil" u baroknom gradnuličkom hramu. Međutim problem deluje mnogo kompleksije od ovog primera. Zbog toga se vratimo vremenski malo unazad. Kada sam prvi put čuo da će Ruska crkva biti oslikana u tradionalnom maniru, bio sam više nego zadovoljan. Temelji te crkve postavljeni su još u srednjem veku i njena arhitektonska struktura korespondira sa srednjim vekom. Zbog toga sam želeo da i zidno slikarstvo oslikava to doba. Međutim, onda je usledilo razočarenje. Kvalitet izvedenih radova je nažalost bio prilično loš, kako u likovnom i ikonografskom izrazu, tako i u tehničkom aspektu. U svakom smislu to slikarstvo nije bilo ni odjek onog koje sam imao priliku uživo da gledam i proučavam u Studenici, Žiči, Sopoćanima i drugim manastirima širom Srbije i Crne gore. Upravo tu leži glavni problem zbog čega nisam pristalica vraćanja "vizantijskom stilu". Što se mene tiče tradicionalno slikarstvo može da živi čak i u baroknom hramu, ali njegov kvalitet mora biti na mnogo višem nivou uz određenu dozu prilagođavanja arhitekturi hrama i duhu vremena u kome nastaje.
Na primerima u Zrenjaninu to nažalost ne možemo videti.....
D.V.
Kako ne bih pojedinačno nabrajao i pojašnjavao sve greške koje se nalaze u tekstu Saše Mladenovića pokušaću da ih sublimiram u jedan problem koji duboko zadire odnose srpskog društva i pravoslavne crkve.
Nakon Drugog svetskog rata dolazi do određenog razjedinjenja Srpske pravoslavne crkve sa umetničkim tokovima. On dolazi kao posledica promene društvenog sistema, ali i niza drugih okolnosti. Padom komunizma do novog susreta nije došlo, nego je jaz čini se nikad veći. Za krugove bliske crkvi postala je prihvatljiva samo ona umetnost koja ima reminiscenciju na srednji vek. Naravno ovo je opšti utisak i možemo navesti brojne primere koji stoje nasuprom ovom stavu.
Sa stanovišta "samo je srednjovekovno nasleđe ispravno" Saša Mladenović piše svoj tekst. Pa tako daje pretpostavku da je prvobitna crkva u Gradnulici bila u obliku ravnokrakog grčkog krsta, iako postoji sačuvan tekst iz sredine XVIII veka koji opisuje prethodnu crkvu u obliku izduženog broda. U stavovima Saše Mladenovića takođe se oseća i negiranje baroknog nasleđa, koje povezuje sa unijaćenjem kao negativnim primerom, ali ne i sa brojnim pozitivnim koji su srpsku crkvu očuvali do danas. Zbog toga toplo preporučujem, ne samo Saši Mladenoviću, nego i drugim skepticima knjige kao što su "Barok kod Srba" akademika Dejana Medakovića ili pak knjigu mog omiljenog profesora Miroslava Timotijevića "Srpsko barokno slikarstvo". Sa barokom srpsko društvo je ušlo u tokove moderne civilizacije i to je činjenica, a pritom crkvena praksa (liturgija i sl) nije pretrpela gotovo nikakve promene. Zbog toga se ja pitam zbog čega potreba za negiranjem takvog nasleđa.
Sa negiranjem baroknog nasleđa dobili smo kako sam Saša kaže "vizantijski stil" u baroknom gradnuličkom hramu. Međutim problem deluje mnogo kompleksije od ovog primera. Zbog toga se vratimo vremenski malo unazad. Kada sam prvi put čuo da će Ruska crkva biti oslikana u tradionalnom maniru, bio sam više nego zadovoljan. Temelji te crkve postavljeni su još u srednjem veku i njena arhitektonska struktura korespondira sa srednjim vekom. Zbog toga sam želeo da i zidno slikarstvo oslikava to doba. Međutim, onda je usledilo razočarenje. Kvalitet izvedenih radova je nažalost bio prilično loš, kako u likovnom i ikonografskom izrazu, tako i u tehničkom aspektu. U svakom smislu to slikarstvo nije bilo ni odjek onog koje sam imao priliku uživo da gledam i proučavam u Studenici, Žiči, Sopoćanima i drugim manastirima širom Srbije i Crne gore. Upravo tu leži glavni problem zbog čega nisam pristalica vraćanja "vizantijskom stilu". Što se mene tiče tradicionalno slikarstvo može da živi čak i u baroknom hramu, ali njegov kvalitet mora biti na mnogo višem nivou uz određenu dozu prilagođavanja arhitekturi hrama i duhu vremena u kome nastaje.
Na primerima u Zrenjaninu to nažalost ne možemo videti.....
D.V.
Нема коментара:
Постави коментар